با نزدیک شدن به فصل بازگشایی مدارس خانوادهها دچار دغدغهی آماده کردن فرزندانشان میشوند. در دست داشتن لیستی از نیازهای دانشآموزان از لباس فرم مورد نیاز تا تمرین مسیر مدرسه، میتواند به آنها کمک کند تا برای شروع مدرسه و سال تحصیلی جدید احساس آرامش کنند.
نکاتی که شاید به دیدهی والدین کم ارزش به نظر برسند ممکن است باعث اضطراب برخی ازکودکان شوند. در متن پیش رو تلاش شده نکات مورد نیاز در قالب لیستی ارایه شود:
آمادگی عاطفی برای شروع مدرسه
برقراری ارتباط با فرزندان در طول سال پیش رو مهمترین کاری است که می توانید قبل از شروع سال تحصیلی جدید به آن بپردازید تا سالی همراه با موفقیت را برای آنها رقم بزنید. کودکانی که با والدینشان صحبت می کنند، آرامش خاطر دارند، کوچکترین نگرانی آنها راحت تر بروز می کند و خانواده ها با اطلاع یافتن از آن می توانند به آنها کمک کنند. نشستن در پایان روز، دور میز شام یا در اتاقاشان برای بحث در مورد روزی که داشته اند، راهی عالی برای باز نگه داشتن خطوط ارتباطی است که می تواند در طول سال تحصیلی هم بسیار کمک کننده باشد.
آنچه درباره ی محور گفتگوهای تحصیلی باید به یاد داشته باشید این است که در کلامتان بیش از حد بر روی آینده ی دور مانور نکنید چرا که با تمرکز کردن بر روز اول و سپس هفته اول، می توانید کودک خود را روی آینده نزدیک متمرکز کنید، در غیر اینصورت او در مورد اینکه "سال ششم" یا "شروع مدرسه" به چه معناست احساس نگرانی خواهد کرد.
همچنین به خاطر داشته باشید که در هنگام گفتگو روی نکات مثبت تمرکز کنید، نکات منفی را به مثبت برگردانید واحساسات آنها را تأیید کنید. رفتار مناسب شما در توصیف معلم ها، مدرسه و ارائه استراتژی در قالب تعریف خاطرات خودتان از دوران مدرسه و نحوهی حل کردن مسائل پیش آمده با چاشنی طنز بیشترین تأثیر در به یاد ماندن استراتژیهای شما در حافظه فرزندتان خواهد داشت. از آنها بپرسید که از تجربه گذشته خود در مدرسه چه چیزی را به خاطر میآورند؟ معمولا چه اتفاقاتی میافتد؟ اگر اولین روز آنها در جایی جدید است، چه کاری میتوانند انجام دهند تا دوستانی پیدا کنند یا راه خود را پیدا کنند؟ چه نقاط قوتی دارند؟ در موقعیت های مشابه چه کرده اند که میتواند کمک کند؟
سعی کنید راهبردهایتان را به صورت تدریجی به یک عادت روزانه تبدیل کنید تا ذخایر بانک استراتژی فرزندانتان افزایش بیابد(شارون وان وکندیس اس. باس، راهبردهایی برای آموزش دانشآموزان با مشکلات یادگیری و رفتاری،2012، 238) ودر مواقعی که همه چیز دشوار به نظر میرسد، با اطمینان از آنها استفاده کنند.
کمک به دوستیابی بچهها
اگر فرزندتان ازتنهایی یا عدم دوستیابی عصبی است، با او در مورد نحوهی شروع گفتگو یا پیوستن به یک گروه صحبت کنید. شاید برای برخی از ما ساده به نظر برسد، اما دوستیابی مهارتی نیست که همه با آن متولد شوند. روزانه او را به پارک، فرهنگسرا یا حتی اجتماعات مذهبی مانند مسجد ببرید و فرزندتان را برای ارتباط با دیگران تشویق کنید یا مثلا او را به سمت ثبت نام در یک کلاس ورزشی بعد از مدرسه سوق دهید. شکل گرفتن و رشد دوستیهای جدید برای فرزندانتان فرصتی برای ایجاد اعتماد به نفس بیشتر به وجود خواهد آورد.
(سِئون یونگ یو و دیگران، توسعه دوستی کودکان: یک مطالعه تطبیقی، دانشگاه ایلینوی در اوربانا شامپاین، 2012، 2)
رسانه ها را قبل از شروع مدرسه مدیریت کنید.
پیش از شروع جدی آموزشها در مدارس، شما برای تغییر عادات تابستانه به یک برنامهریزی خانوادگی برای بهرهبرداری از انواع رسانهها نیازمندید. وقتی شما به عنوان الگو بدون محدودیت زمانی درحال استفاده از موبایل و تبلت هستید فرزندان شما به مدت زمان دستوری شما اهمیت چندانی نمیدهند. لذا مشخص کردن مدت زمان خانوادگی برای رسانه شامل: تلویزیون دیدن، پیگیری سریالها، استفاده از انواع بازیهای رایانهای، گفتگو با دوستان در شبکههای اجتماعی و پیگیری اخبار برای کل خانواده میتواند آنها را نسبت به این که شما همراه آنها هستید مطمئن کند. .
(موسسه غیرانتفاعی کامن سنس مدیا، مطالعهی نحوهی استفاده کودکان از رسانهها در امریکا، مارس 2022)
به یاد داشته باشید که این برنامهریزی صرفهنظر از نظارت محتوایی نیاز به جزئیات ندارد و شما فقط مدت زمان کلی استفاده از مجموع رسانهها را تعیین کنید و اجازه بدهید در انتخاب زمان برای هر رسانه آزادی عمل داشته باشند.
بازدید از مسیر و مدرسه
اگر نوآموز دارید و یا فرزندتان به مدرسه جدید میرود حتما پیش از آغاز مهر ماه او را به مدرسه ببرید و فضای جدید و مسیر را به او نشان دهید. حداقل تاثیر اینکار جلوگیری از بخشی از اضطراب مواجهه با مکان جدید است. ضمن آنکه خود شما هم به زمان تقریبی مورد نیاز برای رسیدن به مدرسه واقف می شوید که برای محاسبه ی زمان بیدار کردن فرزندتان موثر خواهد بود.
آماده کردن کیف بچهها پیش از شروع مدرسه
در صورتیکه کودکان شما پیش دبستانی یا کلاس اولی هستند نیاز دارند تک تک وسایل شان توسط شما آماده شود؛ در غیر اینصورت اجازه دهید اینکار توسط خود او انجام شود و شما تنها ناظر باشید. این استقلال تدریجی در زمینه آماده کردن برنامهی مدرسه در سالهای آتی به مسوولیت پذیری فرزندانتان کمک خواهد کرد.
تهیه لیست وسایل مورد نیاز
خرید نوشت افزارهای مورد نیاز( سعی کنید تا جایی که امکان دارد و در حد منطقی از وسایل مورد علاقه ی فرزندتان تهیه شود که استفاده از آنها بخشی از شور و شوق ابتدای سال تحصیلی را در او ایجاد کند)، سایز کردن واتو کردن لباس فرم و مشخص کردن محل قرارگیری آن در منزل، تهیه لیست میان وعدهی مناسب با ذائقه فرزندتان (در کودکان علاقمند به خوراکیها اشتیاقآور خواهد بود)، محل قرار دادن کتاب ها و وسایل آموزشی در اتاق فرزندتان، جوراب ها و کفش های مناسب مدرسه، مشخص کردن مکان انجام تکالیف و زمان انجام دادن آنها همه از جمله اموری است که اگر قبل از شروع سال تحصیلی به آن پرداخته شود هم در نظم دانشآموزان موثر خواهد بود و هم جدیت شما در رسیدگی به امور آموزشی را در ناخودآگاه او پررنگ تر خواهد کرد.
مرور قوانین مدرسه
در بهترین محیط های آموزشی هم ممکن است افرادی حضور داشته باشند که نحوهی تذکر دادن صحیح به کودکان و نوجوانان را ندانند. لذا برای جلوگیری از تجربهی اضطراب آور و تلخ مواجههی نامناسب افراد، قوانین مدرسه را از اولیای مدرسه بخواهید و رعایت آنها را به فرزندتان آموزش دهید.
آموزش نکات بهداشتی
شستشوی دستان، نحوه استفاده از توالت عمومی، استفاده از لیوان شخصی و نحوهی مواجهه با دانشآموزانی که علایم بیماری دارند را به آنان آموزش دهید. همچنین با توجه به فراوانی موارد بیماری شپش موی سر در بین دانشآموزان مدارس، سلامت فرزاندانتان را پیش از شروع سال تحصیلی توسط یک پزشک بررسی کنید و راه های جلوگیری از انتقال را به آنها آموزش دهید.
تنظیم هدف برای سال تحصیلی جدید
از فرزندتان بخواهید که برای موفقیت در سال جدید شخصا هدف تعیین کند و شما هم در این هدفگذاری به او کمک کنید. پیدا کردن دوست صمیمی، غلبه بر اضطراب، ارتقاء سطح علمی در دروس ضعیف همه میتوانند از هدفگذاریهای خوب یک دانشآموز باشند لذا شما به عنوان والدین در راهکارهای رسیدن به این اهداف او را یاری کنید اما از دیکته کردن اهداف به او بپرهیزید.
(دامون کلارک و دیگران، استفاده از اهداف برای ایجاد انگیزه در دانشجویان: نظریه و شواهد از آزمایشات میدانی، 2016، 13)
تنظیم ساعت خواب و صبحانه پیش از شروع مدرسه
خواب مناسب علاوه بر اینکه در فرآیند یادگیری کودکان موثر است در رشد آنها نیز تاثیر چشمگیری دارد. بیدار شدن در زمان مناسب فرصت خوردن صبحانه کامل را به فرزندانتان خواهد داد، لذا پیش از شروع سال تحصیلی به صورت تدریجی زمان خواب دانشآموزانتان را تنظیم کنید.
درپایان بهخاطرداشته باشیدهمهی موارد یاد شده میتوانند فرزندانتان را نسبت به هفته های آینده مثبت نگرتر کنند اما همراهی شما با دانشآموزان و اختصاص وقت فعالانهی بیشتر در روزهای ابتدایی سال تحصیلی جدید، در رشد احساس امنیت آنها تاثیر به سزایی دارد لذا حتی در صورتی که شاغل هستید برنامه ریزی کنید که هنگام رفتن و بازگشتن فرزندانتان در منزل باشید.